Trào lưu NFT là gì & giải mã Token NFT trong 5 phút

Bạn đã bao giờ mua một đoạn nhạc, một bức tranh, một sản phẩm sưu tầm, một món đồ trong game mà phải trả bằng tiền thật hay chưa? Chắc chắn bạn đã từng làm điều đó, nhưng bạn có sẵn sàng mua khi chúng có giá vài triệu, thậm chí vài chục triệu đô la không? 

• Bức tranh Dogecoin được bán với giá 100.000 ngàn đô la
• Bức tranh Crosscroads có giá 6.6 triệu đô la
• Bức tranh Everyday – the First 5000 days có giá 69 triệu đô la
• Các chú mèo CryptoKittes mã hoá khi được giao dịch đã làm nghẽn một mạng lưới blockchain đứng thứ 2 trong Crypto Currency
• Một thương vụ mua 9 mãnh đất ảo trên game Axie Infinity với giá trị vô cùng lớn
• Một đoạn Tweets được mã hoá và bán với giá hàng triệu đô

Đó chính xác là NFTs, một trong những xu hướng chính được nhắc đến nhiều nhất trong năm 2021 với những thương vụ làm dậy sóng cả thị trường Crypto và thị trường tài chính toàn thế giới.

Để hiểu được tại sao lại có những người khùng điên dám bỏ số tiền lớn để mua một thứ như vậy? thì chúng ta cần phải hiểu tại sao các sản phẩm NFTs lại được đón nhận, tại sao nó lại có mức giá đó, tìm hiểu chuyện gì đang xảy ra!

NFT là gì?

NFT là viết tắt của cụm từ (Non-Fungible Token) miêu tả một dạng “token không thể thay thế” và là duy nhất hoạt động trên môi trường Blockchain, được định danh, tạo ra và xác thực quyền sở hữu bởi mạng lưới.

Để làm rỏ khái niệm NFT chúng ta cần phân tích 3 nhân tố chính sau:

Fungible là gì? – Có thể thay thế cho nhau

Là những sản phẩm, vật phẩm có tính chất thay thế được cho nhau mà giá trị của chúng vẫn không đổi.

Ví dụ 1 tờ tiền 100$ có thể đổi một tờ tiền 100$ khác, hay 1 đồng BTC có thể đổi thành 1 đồng BTC khác mà chúng vẫn có nguyên giá trị khi quy đổi cho nhau hoặc thay thế cho nhau trong việc sử dụng hoặc làm một nhiệm vụ nào đó.

Non-Fungible là gì? – Không thể thay thế

Là một sản phẩm, vật phẩm có tính chất duy nhất , độc nhất mà không có gì có thể thay thế được khi được mã hóa trên Blockchain.

Ví dụ 1 bức tranh được vẽ bởi một hoạ sĩ thiên tài nào đó, và nó chỉ có duy nhất 1 phiên bản không có bản thứ 2 để quy đổi hoặc thay thế. Hay một món quà lưu niệm chỉ có duy nhất và được phát hành chỉ dành cho người chiến thắng trong một cuộc thi nào đó. Mức độ hiếm có và duy nhất của sản phẩm chính là giá trị không thể thay thế.

Token là gì? – một dạng mã hoá

Token ở đây sẽ đại diện là một tệp, một tập tin, môt file có thể là hình ảnh, nhạc, video được mã hoá trên mạng lưới blockchain. Đồng thời được định danh và có thể giao dịch mua bán, theo dõi như một các dạng token khác đang có trên thị trường Crypto.

Tổng hợp 3 nhân tố trên chúng ta có thể hiểu NFT là một sản phẩm, vật thể được mã hoá trên công nghệ Blockchain với đặc điểm là duy nhất và không thể thay thế. 

Vậy Token NFTs có thể là:

• Một tấm hình kỹ thuật số được mã hoá thành một token đại diện trên mạng lưới Blockchain
• Một bài nhạc kỹ thuật số được mã hoá
• Một bức tranh được vẽ ngoài thực tế và được gán một mã token đại diện trên blockchain
• Một vật phẩm trong game được mã hoá và rao bán trên thị trường game hỗ trợ blockchain

Đặc điểm của một token NFT là gì?

• Được gán đặc tính cố định

Khi một NFT được tạo ra trên blockchain thì NFT đó sẽ được gán cho một đặc tính cố định (JPG, MP3, GIF…) kèm theo đó là một mã địa chỉ để xác định NFT đó trên mạng lưới. (Một Token NFTs đại diện)

• Sự khan hiếm

Khi một NFT được tạo ra thì nó tính chất duy nhất và không thể thay đổi được, đương nhiên mã của NFT trên blockchain đó là duy nhất. (Lưu ý ở đây là sự duy nhất chính là mã địa chỉ NFT trên Blockchain)

• Tính không thể phân chia

Không giống như các Token khác như Ethereum, Binance coin, Tether… thì các mã NFT không thể phân chia. 1 NFT tương đương 1 NFT, chứ không thể chia 1 NFT thành 2 hoặc 3 NFT khác nhau.

• Định danh quyền sở hữu

Khi một NFT được tạo ra thì NFT đó được kèm theo một số thông tin như người tạo ra, người nắm giữ hiện tại, thông tin về thời gian, giá trị… lịch sử giao dịch giữa người mua và người bán và một số thông tin khác mà NFT đó được gán.

• Dễ dàng giao dịch chuyển nhượng

Các NFT sẽ dễ dàng được giao dịch và chuyển nhượng trên các chợ buôn bán NFT, cách thức giao dịch các NFT có thay đổi về thao tác và giao diện nhưng tính chất giao dịch hoàn toàn giống với các token, coin đã có mặt trên thị trường.

• Tính minh bạch công khai

Với sự hỗ trợ của các giao thức trên blockchain về sự duy nhất của một NFT, cũng như các NFT được tạo ra trên một hợp đồng tương lai, chính vì vậy nó cực kỳ minh bạch và có thể hỗ trợ cho nhà sáng tạo nội dung số, những nhà đầu tư có thể theo dõi token cũng như chống được sự gian lận trong các thương vụ giao dịch NFT.

Công nghệ đằng sau NFT là gì?

Hiện tại chỉ có 2 Blockchain Ethereum và Binance Smart Chain chính thức hỗ trợ mã hóa và tạo các NFT cũng như hỗ trợ mua bán trên 2 Blockchain này.

Blockchain Ethereum & Blockchain Binance:

• ERC-721; BEP-721: Một giao thức hỗ trợ hợp đồng thông minh tạo ra các Token NFTs không thể thay thế và duy nhất với các thuộc tính đặc biệt được lập trình sẵn cho một NFT
• ERC-1155; BEP-1155: Một giao thức hỗ trợ hợp đồng thông minh tạo ra các Token NFTs Không thể thay thế và Token NFTs có thể thay thế

Ứng dụng thực tế của NFT

• DEFI

Chính sự phát triển của DEFI trong thời gian qua đã giúp cho NFT được ké phần nào trong xu hướng này, thông qua việc các NFT có giá trị không tưởng như đề cập ở trên có thể được dùng để thế chấp, cho vay. Nói một cách dễ hiểu chúng ta sẽ dùng các NFT có giá trị (Tài sản số) để thế chấp trên các ứng dụng hỗ trợ thế chấp các tài sản NFTs.

Việc định giá một tài sản NFTs chúng ta sẽ bản ở một bài viết khác, ở đây ta có thể khẳng định NFTs được xem là một tài sản số có giá trị nhất định.

• Game

Chuyện ứng dụng các vật phẩm (item) độc nhất trong game là chuyện hoàn toàn nhìn thấy trước vì nó đã có sẵn ngoài thực tế, việc đơn giản của các nhà phát triển ứng dụng game là nâng cấp và chuyển đổi chúng qua công nghệ blockchain.

Lúc này người chơi có thể mua và bán các vật phẩm của mình trong game trên blockchain, trên các chợ buôn bán vật phẩm một cách dễ dàng, từ đó tạo ra một thị trường rộng lớn giúp các game thủ có thể vừa chơi game vừa kiếm tiền bất cứ lúc nào, bất cứ nơi nào.

• Sưu tầm

Bản chất của sưu tầm chính là “Niềm yêu thích” và “khẳng định giá trị bản thân” với mong muốn có được những thứ mà người khác không có. Hoặc nghĩ đơn giản hơn họ sưu tầm chỉ để kinh doanh hay sử dụng chúng như một công cụ lưu trữ giá trị tài sản của chính mình.

Nên khi nói đến NFTs thì ứng dụng của nó có thể đáp ứng được một số tiêu chí nhất định của nghành công nghiệp này. 

• Sản xuất nội dung số

Đây có lẽ là công cụ tốt hỗ trợ cho các nhà sản xuất nội dung số có thể mở rộng kênh bán các sản phẩm của mình ra toàn thế giới.

Họ có thể kiểm soát nội dung bản quyền, thu lợi từ việc cho thuê hoặc bán các nội dung số trên, theo dõi và quản lý chúng một cách tự động và công khai. 

• Công cụ xác thực – định danh

Với các sản phẩm có thương hiệu thì việc ứng dụng các mã NFTs, hay các sản phẩm NFTs sẽ giúp cho sản phẩm được kiểm tra và định danh người dùng có nhu cầu xác minh định danh sản phẩm có nguồn gốc và xuất sứ như thế nào. Khác với cách định danh bình thường chính là mã của các NFTs là duy nhất và chúng được theo dõi công khai nên việc giả mạo và làm giả là hoàn toàn không thể xảy ra.

Định giá một NFT như thế nào?

• Ứng dụng

Ngoài các lĩnh vực đã kể ở trên thì NFT trên thị trường kỹ thuật số có thể được áp dụng vào các hoạt động bán trái phiếu, bảo hiểm, thể thao… mỗi lĩnh vực sẽ có cách thức để định giá một NFTs được tạo ra. Khi NFTs được phổ biến rộng rãi và đi sâu vào cuộc sống hàng ngày thì tự khắc nó sẽ có giá trị riêng.

• Độ hiếm

Độ hiếm của NFTs quyết định được một phần của giá trị má chúng tạo ra, đồng thời nếu chúng mang các ý nghĩa đặc biệt thì việc chúng có giá trị ở một khía cạnh nào đó. Đương nhiên không loại trừ độ hiếm không đi kèm với giá trị. Tuy nhiên trong thời điểm cơn sốt NFTs đang lên nên một phần nào đó nó cũng sẽ tạo được nhiều bất ngờ.

• Lịch sử sở hữu

Khi các NFTs được tạo ra thì chúng mang đầy đủ thông tin của một sản phẩm, khi các Token được bán thì nó sẽ ghi lại thông tin của người sở hữu. Đây là một thông tin cực kỳ quan trọng có thể ảnh hướng đến giá trị thực tế của một NFT.

Ví dụ người sáng tạo ra một bức tranh có tên tuổi bán cho cho một người nổi tiếng thì chắc chắn khi người nổi tiếng bán đi NFT của mình thì giá chắc chắn sẽ tăng lên, cứ như thế một NFT được nhiều người nổi tiếng lần lượt sở hữu thì giá trị càng được tăng lên.

• Câu chuyện của một NFT

Một gốc nhìn khác về NFT đó chính là câu chuyện đứng đằng sau một NFT, nếu câu chuyện đó thú vị và có nguồn gốc hấp dẫn thì có thể giá trị của nó sẽ rất khác biệt. Chẳng hạn một token NFT đó có liên quan đến lịch sử của một người giải cứu thế giới, hay nó mang một ý nghĩa đặc biệt mà người sưu tầm cảm thấy nó xứng đáng với số tiền họ chấp nhận bỏ ra thì giá trị của NFT sẽ rất khác.

• Từ nhu cầu của người mua & bán

Đó là vấn đề nhạy cảm và mang nhiều cảm tính khi đánh giá giá trị của NFT, hoặc do giữa người mua và người bán giao dịch với giá không tưởng nhằm một mục đích nào đó. Giá trị của NFT đôi lúc là do người mua và người bán quyết định chứ nó không tồn tại một giá trị thực tế nào. Nó giống như góc nhìn của Admin về việc mua bán lan đột biến tại Việt Nam. Có thể admin không hiểu được tại sao các cây lan đột biến lại có giá vài chục tỷ đến vài trăm tỷ? NFT cũng giống vậy giá trị của nó phụ thuộc vào người mua ra giá và người bán sẵn sàng mua với một mục đích nào đó.

Những hạn chế của NFT

• Tính thanh khoản thấp

Có thể bạn biết đến NFT thông qua một số bài viết nói về các NFT được bán với giá cao ngất ngưỡng, với những lý do không sao hiểu được tại sao lại có những người chấp nhận mua những Token trên. Đúng chúng được bán với giá trên trời như vậy, nhưng các giao dịch như thế không xảy ra thường xuyên trong nghành này.

Theo một số thống kê từ một số website chuyên thống kê về các tài sản giá trị, các hoạt động giao dịch trong thị trường DEFI và Crypto thì mức thanh khoản của thị trường NFT này vô cùng thấp. Đồng nghĩa với nó chính là khả năng bạn bán một token NFT mà chẳng có ai mua. Hay bạn muốn mua một Token NFT với giá tốt cũng không ai bán chúng theo nhu cầu của bạn. Mức giá của Token NFT giữa người mua và người bán không gặp nhau dẫn đến mức thanh khoản không có trên thị trường.

• Định giá quá đà

Giá trị của các NFTs thật sự đang bị phóng đại quá lớn về giá trị thực tế mà nó mang lại. Những bức tranh triệu đô, những mảnh đất ảo vài trăm ngàn đô , hay các vật phẩm trong game có giá vài trăm đến vài ngàn đô được giao dịch chỉ là chiêu PR quảng cáo. 

Không có một cơ sở nào để đánh giá được toàn bộ giá trị của một sản phẩm NFT, tất cả giá cả chỉ được định giá theo cảm quan của người bán và người mua. Từ đó có thể thấy thị trường NFT chỉ mới bắt đầu và cần phải cải thiện rất nhiều về việc đánh giá và quản lý giá của một sản phẩm NFT.

• Rắc rối về pháp lý

Quyền sở hữu trí tuệ, tiền bản quyền, luật bảo vệ dữ liệu và nhiều điều luật khác đang có những vướn mắt liên quan đến mô hình buôn bán NFT trên Blockchain.

Ví dụ nhưng Người A sở hữu bản quyền tấm hình A, người B lấy tấm hình A và mã hóa chúng thành NFT và bán. Vậy thực tế người B có quyền sở hữu tấm hình A trên mạng lưới Blockchain, nhưng về sở hữu thực tế thì người A mới là người thực sự sỡ hữu tấm hình trên. Đây là một trong nhiều điểm bất cập thật sự mà NFT phải đối mặt chưa kể vấn đề về quản lý các NFTs như thế nào vẫn còn bỏ ngỏ.

Đánh giá về cơn sốt NFT

Sự phát triển của NFTs trong vài năm trở lại đây trở thành một mãnh ghép của cả hệ sinh thái Crypto, giúp cho công nghệ Blockchain được phổ biến và phát triển rộng rãi hơn, đồng thời giải quyết được những nhược điểm mà thế giới hiện tại đang gặp phải.

NFTs thật sự chỉ là một phần nhỏ của toàn bộ thị trường, giúp thị trường crypto trở nên phong phú và đa dạng hơn, nếu xét theo khía cạnh kinh tế thì NFTs thật sự không hấp dẫn, cũng như nó còn quá nhỏ bé để tạo được những cú hít trong thị trường. Chưa kể cơn sốt NFT thật ra chỉ là một sự kiện quảng bá sức mạnh của công nghệ Blockchain với những tính năng mới.

Việc đầu tư vào các đồng coin NFTs vẫn còn khá mơ hồ và sơ sài, vẫn còn quá ít đồng NFT, mô hình phát triển và người tham gia vào thị trường này không lớn. NFTs vẫn sẽ tồn tại và tiếp tục tồn tại nhưng sẽ không mạnh mẽ và hấp dẫn như những gì được đồn thổi. Nếu không có những cải tiến, những hình thức quản lý rõ ràng, những cách thức mới được phát triển thì sớm hay muộn cơn sốt NFT sẽ lụi tàn để nhường chổ cho các xu hướng mới.